Przejdź do menu głównego Przejdź do treści

Wigierski Park Narodowy jest formą ochrony przyrody, której cele i zadania wynikają z ustawy o ochronie przyrody. Zgodnie z tym aktem prawnym, park narodowy został utworzony w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów.

Do zadań i zakresu działania parku narodowego należy w szczególności:

1) prowadzenie działań ochronnych w ekosystemach parku narodowego;
2) udostępnianie obszaru parku narodowego na zasadach określonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych i w zarządzeniach dyrektora parku narodowego;
3) prowadzenie działań związanych z edukacją przyrodniczą.

Park narodowy jest:

  • jednostką sektora finansów publicznych,
  • państwową osobą prawną (w rozumieniu art. 9 pkt 14 ustawy o finansach publicznych),
  • jednostką podległą i nadzorowaną przez Ministra Klimatu i Środowiska.
 

Dyrektor parku narodowego

Dyrektor parku narodowego jest organem administracji, a konkretnie organem ochrony przyrody, który jest właściwy do wydawania indywidualnych aktów administracyjnych z zakresu ochrony przyrody. Oznacza to, że ma władztwo administracyjne w zarządzaniu ochroną przyrody na obszarze parku narodowego.

Dyrektor parku narodowego nie jest terenowym organem administracji rządowej. 

Zarządzenia dyrektora parku nie są aktami prawnymi powszechnie obowiązującymi w rozumieniu konstytucyjnego systemu źródeł prawa, jednak wiążą wszystkich, którzy znajdą się na terenie parku, jako akty wewnętrzne konkretyzujące reżim parku narodowego.

(Źródło: postanowienie NSA z 9.1.2024 r., III OSK 3157/23)
Dyrektor parku między innymi ma następujące uprawnienia i obowiązki:
  • wydaje zarządzenia dotyczące funkcjonowania parku narodowego, w tym określające sposoby jego udostępniania,
  • ma prawo prowadzenia postępowań w sprawach o wykroczenia z zakresu ochrony przyrody,
  • ma prawo udziału w postępowaniach przed sądami powszechnymi w charakterze oskarżyciela publicznego i wnoszenia odwołań od postanowień i orzeczeń tych sądów w sprawach o wykroczenia z zakresu ochrony przyrody,
  • sprawuje nadzór nad obszarem Natura 2000 w granicach parku narodowego,
  • realizuje zadania związane z zapobieganiem rozprzestrzenianiu się w środowisku inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii Europejskiej.
Uzgodnienia z dyrektorem parku narodowego wymagają między innymi projekty:
  • decyzji w warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (również w otulinie parku),
  • studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planów zagospodarowania przestrzennego województw,
  • planów urządzenia lasu, uproszczonych planów urządzenia lasu.

Roczne plany łowieckie dla obwodów łowieckich graniczących z parkiem narodowym podlegają zaopiniowaniu przez dyrektora parku.

Rada Naukowa Wigierskiego Parku Narodowego

Przy dyrektorze parku działa Rada Naukowa Wigierskiego Parku Narodowego, będąca organem opiniodawczo-doradczym w zakresie ochrony przyrody.
Członków rady naukowej parku narodowego w liczbie od 10 do 20 na kadencję trwającą 5 lat powołuje, w drodze zarządzenia, minister właściwy do spraw środowiska.

Obecna Rada Naukowa Naukowa Wigierskiego Parku Narodowego została powołana na lata 2020-2025 dwoma zarządzeniami.

Więcej dowiesz się tutaj: bip/rada-naukowa-parku

Finanse i zatrudnienie

Przychodami Wigierskiego Parku Narodowego są:
  • dotacje celowe z budżetu państwa,
  • dotacje z funduszy krajowych i europejskich, 
  • opłaty za wstęp do parku,
  • przychody z tytułu dzierżawy, najmu lub użytkowania nieruchomości,
  • przychody ze sprzedaży drewna, ryb oraz innych produktów uzyskiwanych w ramach realizacji zadań ochronnych,
  • przychody ze sprzedaży materiałów edukacyjnych, informacyjnych oraz innych wydawnictw,
  • darowizny.
Struktura organizacyjna Wigierskiego Parku Narodowego przewiduje stan zatrudnienia na poziomie 80 etatów.
Z tego:
  • 56 etatów należy do Służby Parku Narodowego,
  • 38 etatów to pracownicy, którzy większość czasu pracy spędzają w terenie.
Pracownicy Służby Parku Narodowego przy wykonywaniu czynności służbowych korzystają z ochrony prawnej przewidzianej w przepisach prawa karnego dla funkcjonariuszy publicznych.

Własność i zarządzanie obszarem

Obszar Parku jest podzielony na:

1) Obręb Ochronny Wigry, w skład którego wchodzi:

    a) Obwód Ochronny Lipniak,

    b) Obwód Ochronny Krzywe,

    c) Obwód Ochronny Leszczewek,

    d) Obwód Ochronny Gawarzec,

    e) Obwód Ochronny Słupie,

2) Obręb Ochronny Maćkowa Ruda, w którego skład wchodzi:

    a) Obwód Ochronny Powały,

    b) Obwód Ochronny Krusznik,

    c) Obwód Ochronny Lipowe,

    d) Obwód Ochronny Mikołajewo,

    e) Obwód Ochronny Wysoki Most,

3) Wodny Obręb Ochronny.
Użytkowanie wieczyste i własność
  • Nieruchomości Skarbu Państwa znajdują się w użytkowaniu wieczystym parku narodowego.
  • Budynki, inne urządzenia i lokale znajdujące się na tych nieruchomościach stanowią własność parku narodowego.
  • Parkowi narodowemu przysługuje prawo pierwokupu nieruchomości położonej w jego granicach.  Nieruchomość ta staje się własnością Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym parku narodowego.
  • Park narodowy może również kupić nieruchomości - na zasadach rynkowych i w wyniku dobrowolnej decyzji sprzedającego. Wtedy taka nieruchomość staje się własnością parku.
  • Prawa właścicielskie w stosunku do wód stanowiących własność Skarbu Państwa wykonują Wody Polskie.
Na obszarze Wigierskiego Parku Narodowego znajdują się również nieruchomości nie będące ani własnością parku ani Skarbu Państwa - grunty i budynki należące do osób i jednostek prywatnych, samorządowych, kościoła, stowarzyszeń i innych. Wszystkie te grunty zajmują 16,5% powierzchni parku.