Wigierski Park Narodowy jest formą ochrony przyrody, której cele i zadania wynikają z ustawy o ochronie przyrody. Zgodnie z tym aktem prawnym, park narodowy został utworzony w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów.
Do zadań i zakresu działania parku narodowego należy w szczególności:
1) prowadzenie działań ochronnych w ekosystemach parku narodowego;
2) udostępnianie obszaru parku narodowego na zasadach określonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych i w zarządzeniach dyrektora parku narodowego;
3) prowadzenie działań związanych z edukacją przyrodniczą.
Park narodowy jest:
-
jednostką sektora finansów publicznych,
-
państwową osobą prawną (w rozumieniu art. 9 pkt 14 ustawy o finansach publicznych),
-
jednostką podległą i nadzorowaną przez Ministra Klimatu i Środowiska.
Dyrektor parku narodowego
Dyrektor parku narodowego jest organem administracji, a konkretnie organem ochrony przyrody, który jest właściwy do wydawania indywidualnych aktów administracyjnych z zakresu ochrony przyrody. Oznacza to, że ma władztwo administracyjne w zarządzaniu ochroną przyrody na obszarze parku narodowego.
Dyrektor parku narodowego nie jest terenowym organem administracji rządowej.
Zarządzenia dyrektora parku nie są aktami prawnymi powszechnie obowiązującymi w rozumieniu konstytucyjnego systemu źródeł prawa, jednak wiążą wszystkich, którzy znajdą się na terenie parku, jako akty wewnętrzne konkretyzujące reżim parku narodowego.
(Źródło: postanowienie NSA z 9.1.2024 r., III OSK 3157/23)
Dyrektor parku narodowego nie jest terenowym organem administracji rządowej.
Zarządzenia dyrektora parku nie są aktami prawnymi powszechnie obowiązującymi w rozumieniu konstytucyjnego systemu źródeł prawa, jednak wiążą wszystkich, którzy znajdą się na terenie parku, jako akty wewnętrzne konkretyzujące reżim parku narodowego.
(Źródło: postanowienie NSA z 9.1.2024 r., III OSK 3157/23)
Dyrektor parku między innymi ma następujące uprawnienia i obowiązki:
- wydaje zarządzenia dotyczące funkcjonowania parku narodowego, w tym określające sposoby jego udostępniania,
- ma prawo prowadzenia postępowań w sprawach o wykroczenia z zakresu ochrony przyrody,
- ma prawo udziału w postępowaniach przed sądami powszechnymi w charakterze oskarżyciela publicznego i wnoszenia odwołań od postanowień i orzeczeń tych sądów w sprawach o wykroczenia z zakresu ochrony przyrody,
- sprawuje nadzór nad obszarem Natura 2000 w granicach parku narodowego,
- realizuje zadania związane z zapobieganiem rozprzestrzenianiu się w środowisku inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii Europejskiej.
Uzgodnienia z dyrektorem parku narodowego wymagają między innymi projekty:
Roczne plany łowieckie dla obwodów łowieckich graniczących z parkiem narodowym podlegają zaopiniowaniu przez dyrektora parku.
- decyzji w warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (również w otulinie parku),
- studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planów zagospodarowania przestrzennego województw,
- planów urządzenia lasu, uproszczonych planów urządzenia lasu.
Roczne plany łowieckie dla obwodów łowieckich graniczących z parkiem narodowym podlegają zaopiniowaniu przez dyrektora parku.
Rada Naukowa Wigierskiego Parku Narodowego
Przy dyrektorze parku działa Rada Naukowa Wigierskiego Parku Narodowego, będąca organem opiniodawczo-doradczym w zakresie ochrony przyrody.
Członków rady naukowej parku narodowego w liczbie od 10 do 20 na kadencję trwającą 5 lat powołuje, w drodze zarządzenia, minister właściwy do spraw środowiska.
Obecna Rada Naukowa Naukowa Wigierskiego Parku Narodowego została powołana na lata 2020-2025 dwoma zarządzeniami.
Więcej dowiesz się tutaj: bip/rada-naukowa-parku
Obecna Rada Naukowa Naukowa Wigierskiego Parku Narodowego została powołana na lata 2020-2025 dwoma zarządzeniami.
Więcej dowiesz się tutaj: bip/rada-naukowa-parku
Finanse i zatrudnienie
Przychodami Wigierskiego Parku Narodowego są:
- dotacje celowe z budżetu państwa,
- dotacje z funduszy krajowych i europejskich,
- opłaty za wstęp do parku,
- przychody z tytułu dzierżawy, najmu lub użytkowania nieruchomości,
- przychody ze sprzedaży drewna, ryb oraz innych produktów uzyskiwanych w ramach realizacji zadań ochronnych,
- przychody ze sprzedaży materiałów edukacyjnych, informacyjnych oraz innych wydawnictw,
- darowizny.
Struktura organizacyjna Wigierskiego Parku Narodowego przewiduje stan zatrudnienia na poziomie 80 etatów.
Z tego:
Z tego:
- 56 etatów należy do Służby Parku Narodowego,
- 38 etatów to pracownicy, którzy większość czasu pracy spędzają w terenie.
Własność i zarządzanie obszarem
Obszar Parku jest podzielony na:
1) Obręb Ochronny Wigry, w skład którego wchodzi:
a) Obwód Ochronny Lipniak,
b) Obwód Ochronny Krzywe,
c) Obwód Ochronny Leszczewek,
d) Obwód Ochronny Gawarzec,
e) Obwód Ochronny Słupie,
2) Obręb Ochronny Maćkowa Ruda, w którego skład wchodzi:
a) Obwód Ochronny Powały,
b) Obwód Ochronny Krusznik,
c) Obwód Ochronny Lipowe,
d) Obwód Ochronny Mikołajewo,
e) Obwód Ochronny Wysoki Most,
3) Wodny Obręb Ochronny.
1) Obręb Ochronny Wigry, w skład którego wchodzi:
a) Obwód Ochronny Lipniak,
b) Obwód Ochronny Krzywe,
c) Obwód Ochronny Leszczewek,
d) Obwód Ochronny Gawarzec,
e) Obwód Ochronny Słupie,
2) Obręb Ochronny Maćkowa Ruda, w którego skład wchodzi:
a) Obwód Ochronny Powały,
b) Obwód Ochronny Krusznik,
c) Obwód Ochronny Lipowe,
d) Obwód Ochronny Mikołajewo,
e) Obwód Ochronny Wysoki Most,
3) Wodny Obręb Ochronny.
Użytkowanie wieczyste i własność
- Nieruchomości Skarbu Państwa znajdują się w użytkowaniu wieczystym parku narodowego.
- Budynki, inne urządzenia i lokale znajdujące się na tych nieruchomościach stanowią własność parku narodowego.
- Parkowi narodowemu przysługuje prawo pierwokupu nieruchomości położonej w jego granicach. Nieruchomość ta staje się własnością Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym parku narodowego.
- Park narodowy może również kupić nieruchomości - na zasadach rynkowych i w wyniku dobrowolnej decyzji sprzedającego. Wtedy taka nieruchomość staje się własnością parku.
- Prawa właścicielskie w stosunku do wód stanowiących własność Skarbu Państwa wykonują Wody Polskie.
Więcej informacji o działalności Wigierskiego Parku Narodowego znajdziesz w corocznych "Analizach działalności WPN"