Pierwsze próby objęcia ochroną jeziora Wigry oraz jego otoczenia sięgają roku 1921, kiedy prof. Kazimierz Kulwieć przedstawił zagadnienia unikatowych walorów tego obszaru na forum Państwowej Komisji Ochrony Przyrody. W roku 1924 botanik Bolesław Hryniewiecki i hydrobiolog Alfred Lityński opracowali projekt utworzenia rezerwatu Wigry, obejmującego jezioro oraz pas lasu o szerokości 1 kilometra wokół niego. Projekt ten niestety nie doczekał się realizacji.
Pierwszym obszarem objętym ochroną był, utworzony w 1931 roku, krajobrazowo-florystyczny rezerwat częściowy "Wigry", o powierzchni 500 hektarów. Objął on jezioro Białe Wigierskie i część półwyspu Wysoki Węgieł. Dyrekcja Naczelna Lasów Państwowych w 1932 roku zaleciła, aby we wszystkich lasach wokół Wigier "utrzymać dotychczasowy charakter naturalnego krajobrazu i podporządkować zabiegi gospodarcze wymogom estetyki".
W latach 50. XX wieku powstały dwa rezerwaty przyrody dla ochrony bobrów. W 1959 roku utworzono rezerwat "Ostoja Bobrów Stary Folwark" (fragment doliny Czarnej Hańczy i jeziora Wigry - 120 ha), a w 1962 rezerwat "Ostoja Bobrów Zakąty" (wokół jeziora Klonek - 7 ha). W latach tych utworzono także rezerwat florystyczny „Jezioro Wądołek” (chociaż podaje się datę jego utworzenia na rok 1970), obejmujący niewielkie jezioro typu suchar i fragment przylegającego lasu.
W 1975 roku unikatowe walory jeziora Wigry zostały dostrzeżone przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN), która umieściła jezioro Wigry na liście najcenniejszych zbiorników wodnych świata (Project "Aqua").
Uwieńczeniem starań wielu środowisk naukowych i społecznych o ochronę Wigier i jego otoczenia, było powołanie w roku 1976 Wigierskiego Parku Krajobrazowego. Objął on powierzchnię prawie 11 tysięcy hektarów, a utworzona wokół niego strefa ochronna blisko 2800 hektarów. Lasy i wody pozostawały w gospodarczym użytkowaniu, jednak z dbałością o unikatowe walory krajobrazów naturalnych i kulturowych.
Niedługo po utworzeniu WPK rozpoczęte zostały prace nad powołaniem nad Wigrami parku narodowego. Społecznym wsparciem dla tej idei były odbywające się w latach 1977-90 spotkania przedstawicieli świata kultury i nauki "Kultura i Środowisko". Cenne partie drzewostanów stopniowo wyłączano z użytkowania rębnego. W 1977 roku, w projektowanym rezerwacie „Wierchstaw” wstrzymano cięcia rębne. Ważnym narzędziem ochrony stał się opracowany i zatwierdzony w roku 1980 plan zagospodarowania przestrzennego WPK. Od 1980 roku na terenie WPK obowiązywał podwyższony wiek rębności dla sosny i świerka, wynoszący odpowiednio 140 i 120 lat. Sprawa powołania wokół Wigier parku narodowego była już właściwie przesądzona. W planach urządzania lasów nadleśnictw uwzględniono mające powstać rezerwaty przyrody. Stale zmieniające się koncepcje zarówno granic parku jak i liczebności i powierzchni rezerwatów nadal były przedmiotem sporów i dyskusji.
Ostatecznie w 1985 roku na terenie przyszłego parku narodowego zostało powołanych 18 nowych rezerwatów przyrody o łącznej powierzchni ponad 1700 ha.
W roku 1986 Wojewoda Suwalski zgłosił do ministerstwa odpowiedzialnego za sprawy środowiska wniosek o utworzenie Wigierskiego Parku Narodowego. 1 lipca 1986 roku, z części Obrębu Wigry Nadleśnictwa Suwałki, Lasy Państwowe utworzyły Nadleśnictwo Wigierski Park o powierzchni ponad 7 tys. ha.
Uzgodnienia na najwyższym szczeblu władz państwowych trwały jeszcze blisko 3 lata.
W czerwcu 1988 roku Rada Ministrów podjęła decyzję o powołaniu Wigierskiego Parku Narodowego, o powierzchni 14840 hektarów, od dnia 1 stycznia 1989 roku. Późniejsza nowelizacja rozporządzenia Rady Ministrów z roku 1997 zwiększyła powierzchnię parku do 15085 hektarów.
Poniżej fragmenty map, po lewej Wigierskiego Parku Krajobrazowego z 1987 roku, po prawej Wigierskiego Parku Narodowego z 1989 roku (Wydawca: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera Warszawa-Wrocław)
Pierwszym obszarem objętym ochroną był, utworzony w 1931 roku, krajobrazowo-florystyczny rezerwat częściowy "Wigry", o powierzchni 500 hektarów. Objął on jezioro Białe Wigierskie i część półwyspu Wysoki Węgieł. Dyrekcja Naczelna Lasów Państwowych w 1932 roku zaleciła, aby we wszystkich lasach wokół Wigier "utrzymać dotychczasowy charakter naturalnego krajobrazu i podporządkować zabiegi gospodarcze wymogom estetyki".
W latach 50. XX wieku powstały dwa rezerwaty przyrody dla ochrony bobrów. W 1959 roku utworzono rezerwat "Ostoja Bobrów Stary Folwark" (fragment doliny Czarnej Hańczy i jeziora Wigry - 120 ha), a w 1962 rezerwat "Ostoja Bobrów Zakąty" (wokół jeziora Klonek - 7 ha). W latach tych utworzono także rezerwat florystyczny „Jezioro Wądołek” (chociaż podaje się datę jego utworzenia na rok 1970), obejmujący niewielkie jezioro typu suchar i fragment przylegającego lasu.
W 1975 roku unikatowe walory jeziora Wigry zostały dostrzeżone przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN), która umieściła jezioro Wigry na liście najcenniejszych zbiorników wodnych świata (Project "Aqua").
Uwieńczeniem starań wielu środowisk naukowych i społecznych o ochronę Wigier i jego otoczenia, było powołanie w roku 1976 Wigierskiego Parku Krajobrazowego. Objął on powierzchnię prawie 11 tysięcy hektarów, a utworzona wokół niego strefa ochronna blisko 2800 hektarów. Lasy i wody pozostawały w gospodarczym użytkowaniu, jednak z dbałością o unikatowe walory krajobrazów naturalnych i kulturowych.
Niedługo po utworzeniu WPK rozpoczęte zostały prace nad powołaniem nad Wigrami parku narodowego. Społecznym wsparciem dla tej idei były odbywające się w latach 1977-90 spotkania przedstawicieli świata kultury i nauki "Kultura i Środowisko". Cenne partie drzewostanów stopniowo wyłączano z użytkowania rębnego. W 1977 roku, w projektowanym rezerwacie „Wierchstaw” wstrzymano cięcia rębne. Ważnym narzędziem ochrony stał się opracowany i zatwierdzony w roku 1980 plan zagospodarowania przestrzennego WPK. Od 1980 roku na terenie WPK obowiązywał podwyższony wiek rębności dla sosny i świerka, wynoszący odpowiednio 140 i 120 lat. Sprawa powołania wokół Wigier parku narodowego była już właściwie przesądzona. W planach urządzania lasów nadleśnictw uwzględniono mające powstać rezerwaty przyrody. Stale zmieniające się koncepcje zarówno granic parku jak i liczebności i powierzchni rezerwatów nadal były przedmiotem sporów i dyskusji.
Ostatecznie w 1985 roku na terenie przyszłego parku narodowego zostało powołanych 18 nowych rezerwatów przyrody o łącznej powierzchni ponad 1700 ha.
W roku 1986 Wojewoda Suwalski zgłosił do ministerstwa odpowiedzialnego za sprawy środowiska wniosek o utworzenie Wigierskiego Parku Narodowego. 1 lipca 1986 roku, z części Obrębu Wigry Nadleśnictwa Suwałki, Lasy Państwowe utworzyły Nadleśnictwo Wigierski Park o powierzchni ponad 7 tys. ha.
Uzgodnienia na najwyższym szczeblu władz państwowych trwały jeszcze blisko 3 lata.
W czerwcu 1988 roku Rada Ministrów podjęła decyzję o powołaniu Wigierskiego Parku Narodowego, o powierzchni 14840 hektarów, od dnia 1 stycznia 1989 roku. Późniejsza nowelizacja rozporządzenia Rady Ministrów z roku 1997 zwiększyła powierzchnię parku do 15085 hektarów.
Poniżej fragmenty map, po lewej Wigierskiego Parku Krajobrazowego z 1987 roku, po prawej Wigierskiego Parku Narodowego z 1989 roku (Wydawca: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera Warszawa-Wrocław)